بررسی تشابه و تفاوت های نکاح دائم و موقت
ارسال شده توسط وکیل پایه یک دادگستری در ۱۴۰۰-۱۰-۱۳
نکاح دائم و موقت
نکاح دائم عقدی می باشد که در آن زن و مرد با رضایت یکدیگر به محرمیت یکدیگر برای همیشه در می آیند، لیکن نکاح موقت عقدی می باشد که در آن زن و مرد با توافق هم برای مدتی مشخص به محرمیت یکدیگر در می آیند. بنابراین در نکاح دائم مدتی وجود ندارد اما در نکاح موقت الزاما باید مدت تعیین شود وگرنه نکاح باطل است. در نظام حقوقی ایران این دو نوع ازدواج، یعنی نکاح دائم و موقت قانونی محسوب می شود.
تشابه و تفاوت های نکاح دائم و موقت
در اصل احکام این دو نکاح با یکدیگر مشترک اند و اندک تفاوتی در بعضی موارد دارند. در مورد انواع نکاح، اگر در نوع ازدواج شک کنیم و قصد دو طرف غیرقابل تشخیص باشد، اصل را بر دائمی بودن آن نکاح می گذاریم و احکام آن را جاری می‌کنیم.
مهریه در نکاح
مهریه مالی می باشد که به محض منعقد شدن عقد نکاح، زن مالک آن است و در هر زمانی می تواند آن را مطالبه کند. در صورتی که در زمان عقد دائم مهریه تعیین نشده باشد نیز عقد صحیح می باشد و طرفین می توانند پس از ازدواج در مورد آن توافق کنند. در صورتی که اگر در نکاح موقت مهریه تعیین نشود عقد باطل است.
وضعیت ارث
- در نکاح دائم اگر زوجه فرزند داشته باشد، سهم الارث زوج ۱⁄۴و اگر فرزند نداشته باشد ۱⁄۲است. اگر زوج فرزند داشته باشد سهم‌الارث زوجه ۱⁄۸و اگر فرزند نداشته باشد سهم‌الارث وی ۱⁄۴است.
- در عقد موقت برخلاف ازدواج دایم، همسر متوفی ارث نمی‌برد مگر در ضمن عقد نکاح موقت شرط شود که زن و مرد از یکدیگر ارث ببرند و هر دو این شرط را قبول کنند. پس در ازدواج موقت اصولاً زوجین از هم ارث نمی‌برند.
اذن پدر در نکاح دائم و موقت
اذن پدر برای دختر هم در ازدواج دائم لازم است و هم در ازدواج موقت لازم است. بنابراین نکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد، موقوف به اجازه پدر یا جدپدری او است. چنانچه دختر باکره‌ای بدون اذن پدر یا جد پدری، عقد نکاح منعقد کند، عقد غیرنافذ است ولی پدر یا جد پدری می‌توانند با تنفیذ خود، آن عقد را نافذ نمایند.
نفقه
در ازدواج دائم مطلقا برای زن نفقه وجود دارد و زن می تواند حتی نفقه گذشته خود را از مرد مطالبه کند ولی در نکاح موقت علی‌الاصول برای زن نفقه نیست مگر اینکه زن و شوهر برخلاف آن با یکدیگر توافق کرده باشند.
ثبت ازدواج
طبق قانون حمایت خانواده مصوب۱۳۹۱، عدم ثبت ازدواج دائم مطلقاً جرم است و مرد به مجازات تعزیری محکوم خواهد شد ولی عدم ثبت نکاح موقت علی‌الاصول جرم نیست مگر اینکه یــا زوجه باردار شود یــا طرفین با یکدیگر توافق کنند که عقد موقت در یکی از دفاتر اسناد رسمی ثبت شود یــا اینکه شرط ضمن عقد نکاح صورت گرفته باشد.
ازدواج مسلمان با غیرمسلمان
در ارتباط با ازدواج زن مسلمان تفاوتی نمی‌کند که ازدواج دائم باشد یا موقت باشد، در هر صورت نمی‌تواند با مرد غیرمسلمان ازدواج کند. اما مرد مسلمان می تواند تنها با زن غیرمسلمانی که مسیحی یا یهودی باشد، عقد موقت را منعقد کند.
عده
در بیان ساده حقوقی، زنانی که عادت ماهیانه دارند، عده عقد دائم آنها سه بار دیدن عادت ماهیانه می باشد. که با دیدن مرحله سوم و پاک شدن، عده تمام می‌شود ولی عده عقد موقت دوبار بیشتر نیست اما زنانی که عادت ماهیانه ندارند، مدت عدت در نکاح دائم ۳ماه و در نکاح منقطع ۴۵ روز است. عده وفات چه در نکاح دائم چه در نکاح موقت، در هر حال چهار ماه و ده روز است.
انحلال نکاح
در تفاوت ها و شباهت های نکاح دائم و موقت برای برهم زدن ازدواج دائم نیاز به طلاق است. اما در ازدواج موقت با پایان مدت زمان عقد، پیمان عقد باطل می‌شود حتی شوهر می‌تواند همه یا بخشی از مدت زمان را به زن ببخشد و از هم جدا شوند. البته فوت هر یک از طرفین چه در ازدواج دائم و چه در ازدواج موقت باعث انحلال عقد می شود.